« Οι μουσουλμάνοι φαίνεται να επιβεβαιώνουν ένα
αίσθημα ανδρικής ισχύος καλύπτοντας τις γυναίκες τους και οι Δυτικοί
αποκαλύπτοντάς τις », έγραψε η Μαροκινή δοκιμιογράφος Φατέμα Μερνίσι στο
βιβλίο της « Το χαρέμι και η Δύση » (εκδόσεις Albin Michel, 2001).
Ο ενθουσιασμός των γαλλικών ΜΜΕ για φιγούρες σαν των Femen [1] ή της Αλίαα Ελ-Μάχντι, της Αιγύπτιας φοιτήτριας που το 2011 είχε ποζάρει γυμνή στο μπλογκ της [2],
δικαιώνει εκ νέου την παρατήρηση αυτή. Στις 5 Μαρτίου του 2013 μπορούσε
να δει κανείς στο κανάλι France 2 ένα ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στην
ουκρανικής καταγωγής κολεκτίβα που εγκαταστάθηκε στη Γαλλία [3],
και ένα άλλο με τίτλο « Αλίαα, η γυμνή επαναστάτρια », στο Κανάλι της
Βουλής (LCP), στις 8 Μαρτίου, Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας.
Τόσο το χειρότερο για τις χιλιάδες γυναίκες που έχουν το
κακό γούστο να παλεύουν για τα δικαιώματά τους εντελώς ντυμένες και/ή
να προσφέρουν ένα θέαμα λιγότερο ευθυγραμμισμένο με τα κυρίαρχα πρότυπα
νεότητας, κομψότητας, ομορφιάς και αποφασιστικότητας. « Φεμινισμός
είναι αυτές οι γυναίκες που διαδήλωσαν στους δρόμους του Καΐρου, όχι οι
Femen ! Και γι’ αυτές τις γυναίκες βλέπω λίγα τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ », εξανίσταται στο τουΐτερ
η ανταποκρίτρια του ραδιοφώνου France Inter στην Αίγυπτο, Βανέσα
Ντεκουρό. Στη Γαλλία, οι φεμινιστικές οργανώσεις ερωτώνται συχνότερα για
το τι πιστεύουν για τις Femen, παρά για τις δικές τους δραστηριότητές
τους [4].
« Αν δείξεις το στήθος σου, έρχομαι με το φωτογράφο »
Γυναίκες, θέλετε να ακουστείτε ; Μία είναι η λύση :
γδυθείτε ! Τον Οκτώβριο του 2012, στη Γερμανία, οι πρόσφυγες που
κατασκήνωσαν μπροστά στην Πύλη του Βραδεμβούργου, στο κέντρο του
Βερολίνου, για να διαμαρτυρηθούν για τις συνθήκες ζωής τους,
προσπαθούσαν να τραβήξουν την προσοχή των μέσων ενημέρωσης. Θυμωμένη,
μια νεαρή γυναίκα που διαδήλωνε μαζί τους είπε σ’ έναν δημοσιογράφο της Bild : « Τι θέλεις, δηλαδή ; Να γδυθώ ; » « Ο
δημοσιογράφος έφυγε υποσχόμενος να επιστρέψει με το φωτογράφο του.
Άλλοι δημοσιογράφοι το έμαθαν και να ! Ένα πλήθος μαζεύτηκε γύρω από τις
νεαρές γυναίκες που συμπαραστέκονταν στους πρόσφυγες. Δεν ήταν γυμνές,
αλλά εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία για να καταγγείλουν την εντυπωσιοθηρία
των μέσων ενημέρωσης [5] ».
Όσο για τις Femen, αυτές υπήρξαν πιο πραγματίστριες. Σε
μια από τις πρώτες τους πράξεις, στην Ουκρανία, το 2008, είχαν γράψει
συνθήματα στις γυμνές τους πλάτες, αλλά οι φωτογράφοι δεν ενδιαφέρονταν
παρά μόνο για τα στήθη τους. Κι έτσι άλλαξαν πλευρά [6]… Το γεγονός δεν προβληματίζει την Ίννα Σεβτσένκο, την Ουκρανή που εξήγαγε τη μάρκα Femen στη Γαλλία : « Γνωρίζαμε τι έχουν ανάγκη τα μέσα ενημέρωσης », δήλωσε στη διαδικτυακή εφημερίδα Rue89. « Σεξ, σκάνδαλα, προκλήσεις : Πρέπει να τους τα δώσουμε. Το να είσαι στις εφημερίδες σημαίνει ότι υπάρχεις [7] ». Σοβαρά ;
Σίγουρα η μαχητική φεμινίστρια Κλεμαντίν Οτέν έχει δίκιο να μας θυμίζει ότι « το
χάπενινγκ είναι κομμάτι της κουλτούρας μας. Από τη σουφραζέτα Ιμπερτίν
Οκλέλ, που αναποδογύρισε τις κάλπες στις δημοτικές εκλογές του 1910, για
να μπορέσουν οι εφημερίδες της Τρίτης Δημοκρατίας να έχουν τις
φωτογραφίες τους στο πρωτοσέλιδο, ως τις ακτιβίστριες του MLF που
πετούσαν βοδινά πνευμόνια στις συναντήσεις κατά των εκτρώσεων στη
δεκαετία του ’70, γνωρίζαμε επίσης να προκαλούμε ! [8] ».
Τον ίδιο τρόπο δράσης ακολουθεί και η Act Up στον αγώνα κατά του AIDS.
Όμως, ακόμα και πίσω από τις προκλήσεις, υπήρχε ένα πολιτικό βάθος,
στέρεο και προϊόν στοχασμού, που τις νοηματοδοτούσε. Στην περίπτωση των
Femen είναι λίγο να πει κανείς ότι ο λόγος τους είναι ανακόλουθος, όταν
δεν αποδεικνύεται πραγματικά καταστροφικός.